سفال میبد یزد

ظروف سفال میبد همیشه حسی از اصالت، ریشه‌­دار بودن و نوستالژی، منتقل می­‌کند. اکثر ما به خریدن این ظروف زیبا که با طرح و نقش‌­های زیبا و رنگین، زینت یافته‌اند، علاقمندیم.

سفالگری و ساخت ظروف سفال، یکی از نخستین مهارت‌­هایی است که انسان آن را به دست آورد. خاک و گِل بعنوان مواد اولیه سفالگری به وفور در دسترس آدمیان قرار داشت و به منبعی غنی برای رفع نیاز بشر به ساخت انواع ظرف، تبدیل شد.

در گذشته­‌های نه چندان دور استفاده از مدل­‌های مختلف ظروف سفال، با زندگی مردم بسیار درهم آمیخته بود. امروزه کاربرد ظروف سفالی، دیگر محدود به مصارف روزمره نیست؛ انواع این محصول اعم از بشقاب، کاسه، پارچ، ظروف پذیرایی وغیره با رنگ و لعاب و نقش و نگارهای چشم‌­نواز، زینت‌­بخش خانه‌ها و اماکن تفریحی و پذیرایی است. همچنین یک سوغات ارزشمند از صنایع دستی یزد به شمار میروند.

ایران بعنوان یکی از بزرگ‌ترین و قدیمی‌­ترین مراکز سفال دنیا شناخته می­‌شود. کارگاه­‌های سفالگری در شهرهای مختلف به کار مشغولند و بازار خرید ظروف سفالی بعنوان سوغاتی توسط گردشگران ایرانی و خارجی، بسیار پررونق است.

ظروف سفال میبد یزد از معتبرترین و باکیفیت‌­ترین نوع این محصول است؛ برند سفال میبد یزد به دلیل خاک مرغوب، کیفیت تولید، نقش­‌های زیبا و رنگ و لعاب جذاب در ایران و بسیاری از کشورها شناخته شده است.

در این مقاله به معرفی کامل سفال میبد، روش ساخت آن و معروف‌ترین نقش­‌های سفال این منطقه می­پردازیم.

سفال میبد یزد

همه چیز درباره ظروف سفال میبد

قدمت سفالگری در میبد را به 6000 سال قبل نسبت می­‌دهند. کویری بودن این شهر تاثیر زیادی در قدمت این هنر و کیفیت سازه های سفالی میبد داشته است؛ زیرا خاک رس این منطقه بسیار باکیفیت می­‌باشد.

تنوع ظرف‌های سفال میبد بسیار زیاد است؛ از انواع ظروف غذاخوری سفالی گرفته تا ظروف پذیرایی سرامیکی و چینی و سفالی. تمامی این محصولات در ابعاد و اندازه‌­های مختلف و با نقوش زیبا و رنگارنگ را می­توان از کارگاه­ها و فروشگاه‌­های شهر خریداری کرد.

به دلیل تنوع فراوان این ظروف و همچنین کیفیت بالای آنها، میبد  به یکی از مهم‌ترین مراکز ساخت و سرامیک ایران به شمار می‌­رود؛ آوازۀ این صنایع دستی ارزشمند نیز در دنیا زبانزد می‌باشد.

سفال میبد چگونه ساخته می­‌شوند؟

سفالگران میبدی برای ساخت این ظروف خود از دو نوع خاک استفاده می­‌کنند:

  1. خاک­رس معمولی
  2. خاک سفید

ظروف باکیفیت معمولا از خاک سفید ساخته می‌­شوند؛ خاک­رس هم غالبا برای تولید ظروف سفالی معمولی بکار می­‌رود.

مرحله نخست در تولید ظرف، آماده سازی خاک سفال خواهد بود؛ سفالگران پس از درست کردن گِل، آن را ورز می­‌دهند. دلیل ورز دادن، هواگیری گِل و یکدست کردن آن می‌باشد. کیفیت ظروف سفال تا حد زیادی به درست انجام دادن این مرحله بستگی دارد.

مرحله بعد، چرخکاری ، چانه‌­های گِل با توجه به اندازه ظرف، روی چرخ سفالگری گذاشته شده و عملیات چرخکاری انجام می­‌شود. وقتی ظرف آماده شد، باید 24 ساعت در سایه قرار داده شود. مرحله بعد، خشک کردن سفال در گرمخانه با نور آفتاب می‌باشد.

پس از ساخته شدن ظرف از گل رس یا خاک سفید، آن را با لایه‌­ای از دوغاب می­‌پوشانند. این دوغاب معمولا از خاک سفید تهیه می‌­شود. پس از خشک شدن، نوبت به نقاشی روی ظروف سفال می‌رسد. مرحله آخر، پوشاندن ظرف با لایه‌­ای از لعاب بی­رنگ و پختن آن در کوره می‌باشد.

دمای پخت هر ظرف اعم از ظرف سفال خام یا نقاشی شده، متفاوت است؛ کیفیت نهایی محصول تا حد زیادی به مرحلۀ پخت بستگی دارد. درصد بالایی از کیفیت ظروف سفال میبد یزد بدلیل توجه زیاد به مرحله پخت آن می‌باشد.

 

بیشتر بخوانید: بهترین سوغات ایران چیست؟ از ایران چه سوغاتی ببریم؟

انواع نقش و نگار سفال میبد یزد 

نقاشی­‌های سفال، آیینه‌­ای است از نحوه زندگی مردم، رویاها، آداب و رسوم، طرز فکر و محیط جغرافیایی آنها. طرح­‌های ظروف سفال میبد دارای طرح‌­هایی خاص هستند. که هریک داستان و فلسفه‌­ای را در دل خود نهفته دارند.

طرح‌­های انسانی، عناصر طبیعت، نقوش حیوانات وغیره هرکدام ریشه در اعتقادات مذهبی، تاریخی، آداب و رسوم و همچنین نوع نگاه آنها به زندگی است.

معروف­ترین طرح­‌های سفال میبد یزد  عبارتند از:

  • نقش خورشید خانم: چهرۀ گِردِ یک زن زیبا که نمادی از خورشید درخشان و گرم کویر است.
  • نقش مرغک: این طرح، نماد یک پرندۀ محبوب در استان یزد بوده و پرنده‌ه­ای کوچک و زیبا از تیرۀ گنجشکان.
  • نقش ماهی: این منطقه، همیشه با کم­آبی روبه‌رو می‌باشد و مردم همواره با بحران خشکسالی مواجه‌­اند. طرح ماهی ظروف سفال، نمادی از کم­آبی و آرزوی مردم برای سیراب بودن است.

طرح­‌های دیگری را نیز بر روی ظروف سفالی میبد می­بینید:

    • زلف عروس
  • شطرنجی
  • شویدی
  • طاق نصرت
  • اسب سوار
  • کله قوچی
  • پیچ دو قلمه
  • بازوبندی

انواع ظروف سفالی میبد

تنوع ظروف سفالی میبد یزد ، بسیار زیاد بوده و با توجه به نوع کاربرد، می­‌توان آنها را در دستۀ اصلی قرار داد:

  1. ظروف آشپزی: مانند دیزی سفالی. سفال­های مخصوص پخت و پز، بطور مخصوص لعابکاری می‌­شوند؛ همچنین در موقع پخت، دمای کوره بگونه‌­ای تنظیم می­‌شود که ظرف‌ها در هنگام تماس با شعلۀ مستقیم آتش، متلاشی نشوند.
  2. ظروف غذاخوری سفالی: این گروه در برابر آتش، مقاوم نیستند و فقط برای مصارف روزمره مناسب­ هستند؛ مانند بشقاب پلوخوری، خورشت‌خوری، اردو خوری، کاسه، میوه‌خوری سرامیکی، سرویس چای‌خوری سفالی، سرویس پارچ و لیوان، ظروف سرو وپذیرایی  وغیره.
  3. ظروف دکوری سفالی: تولیدات این دسته منحصرا برای مصارف تزیینی انجام می‌­شود؛ گلدان، کوزه‌­های سفالی، بشقاب‌­های دیوارکوب وغیره.

معرفی انواع ظروف سفالی یزد + قیمت